dr Piotr Alexandrowicz, Wydział Prawa i Administracji UAM

– Teksty prawne zwykle nie są łatwe do zrozumienia dla niespecjalistów. Od wieków podstawowym narzędziem, które ma ułatwić interpretację i stosowanie tych tekstów, są komentarze, zwłaszcza te, które przekazywane są wraz z samym tekstem normatywnym jako marginalia. Studiowanie marginaliów w średniowiecznych prawniczych rękopisach ma długą tradycję, tymczasem marginalia towarzyszące drukowanym zbiorom prawa, zwłaszcza prawa rzymskiego i kanonicznego, do tej pory nie były przedmiotem badań – tłumaczy dr Piotr Alexandrowicz.

– Celem mojego projektu jest kompleksowe zbadanie tych właśnie drukowanych marginaliów prawniczych, które nazywamy paratekstami: glos, streszczeń, kazusów, komentarzy, które wypełniały marginesy najważniejszych książek prawniczych – kontynuuje dr Alexandrowicz. – Chcemy ustalić jakie były funkcje tych marginaliów, kim byli ich autorzy i redaktorzy, jak parateksty wpływały na interpretację i stosowanie prawa, czy oddziaływały na naukę prawa i w jaki sposób. Będziemy badać parateksty za pomocą różnych metod. Planujemy między innymi wykorzystać narzędzia do przetwarzania języka naturalnego by szybko i efektywnie porównywać tysiące paratekstów, śledzić ich ewolucję oraz szukać odesłań do nich w ówczesnej literaturze prawniczej.

Na przeprowadzenie pięcioletniego projektu zatytułowanego PetrIUS: „Drukowane parateksty jako narzędzie petryfikacji ius commune” Europejska Rada ds. Badań Naukowych przeznaczyła 1,5 mln euro by sfinansować prace pięcioosobowego zespołu badaczy. Będzie to chyba pierwszy projekt ERC realizowany na fakultecie prawniczym w Polsce, choć niewątpliwie są to badania na pograniczu humanistyki i nauk społecznych, bowiem taka właśnie jest złożona natura historii prawa.

Kierownik projektu podkreśla, że otrzymane finansowanie to ogromna szansa na zbudowanie mocnego zespołu badawczego: – Badania nad prawem w okresie XV-XVII wieku są obecnie coraz bardziej popularne, ale niewiele uwagi do tej pory poświęcono relacjom między historią prawa a historią książki. Mamy szanse zbudować rozpoznawalny ośrodek badań w tym obszarze, o czym wnioskuję z bardzo szerokiego wsparcia jakie otrzymałem od różnych badaczy na etapie planowania badań. Korzystając z okazji dziękuję wszystkim, którzy w różny sposób przyczynili się do sukcesu tego wniosku – kilkadziesiąt osób wsparło mnie w pisaniu i w przygotowaniu do rozmowy kwalifikacyjnej. Jestem przekonany, że bez tego wsparcia projekt nie otrzymałby finansowania – dziękuję!

Dr Piotr Alexandrowicz jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji UAM. Doktorat z historii prawa obronił na tej samej uczelni w 2019 roku na podstawie rozprawy poświęconej kanonistycznej argumentacji na rzecz swobody umów i jej oddziaływaniu na zachodnią tradycję prawną. Wcześniej ukończył prawo oraz teologię (2015, na UAM w ramach studiów międzykierunkowych), a także prawo kanoniczne (2017, na UKSW).

Publikował w szczególności na temat recepcji prawa rzymskiego w średniowiecznym prawie kanonicznym, na temat wczesnonowożytnego prawa porównawczego oraz na temat streszczeń w drukowanych Dekretałach Grzegorza IX.

Kierował projektami finansowanymi w konkursach Diamentowy Grant MNiSW oraz Preludium, Sonatina i Sonata NCN. Otrzymał także m.in. stypendium Gerda Henkel Stiftung (2023), stypendium Start FNP (2021) oraz stypendium MNiSW dla wybitnych młodych naukowców (2023) i kilka wyróżnień naukowych, w tym nagrodę im. Roberta Feenstry za najlepszy artykuł opublikowany w latach 2020-2022 w wiodącym historycznoprawnym czasopiśmie „Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis”.

Prywatnie mąż i ojciec pięciu synów.